1 kwietnia 2021 r. rozpoczyna się Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań. GUS zapyta nas m.in. o wykształcenie, wyznanie, narodowość, stan cywilny, zawód, wielkość mieszkania i źródło jego ogrzewania. Udział w spisie jest obowiązkowy, więc musimy na te pytania odpowiedzieć. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań trwać będzie od 1 kwietnia do 30 września. Obowiązkową formą jest samospis internetowy. Spis telefoniczny lub bezpośrednio przy pomocy rachmistrza spisowego przewidziano wyłącznie jako metody uzupełniające w sytuacji, gdy ktoś nie będzie w stanie spisać się za pomocą internetu.

Na stronie internetowej Głównego Urzędu Statystycznego opublikowano listę pytań, na które trzeba będzie odpowiedzieć. Formularz został zaprojektowany w taki sposób, aby przejście do kolejnego pytania zależało od odpowiedzi udzielonej na pytanie poprzednie. GUS zastrzega przy tym, że nie należy utożsamiać liczby pytań w przedstawionym wykazie z liczbą wszystkich pytań, na które dana osoba będzie udzielała odpowiedzi, ponieważ będzie to wynikało z indywidualnej sytuacji respondenta (zależne będzie np. od jego wieku, historii migracyjnej, statusu na rynku pracy, bycia osobą z niepełnosprawnościami itp.).

Na stronie GUS-u opublikowano również wersję „demo” formularza spisowego. Dzięki niej można się „próbnie” spisać, sprawdzając, jak działa formularz i jakie dane trzeba do niego wpisać, przy czym trzeba mieć świadomość, że nie zwalnia to z późniejszego obowiązku spisania się, gdy oficjalnie rozpocznie się NSP (dane wprowadzone do wersji „demo” nie są pobierane do systemu statystyki publicznej i nie podlegają przetwarzaniu).

Formularz – zgodnie zresztą z nazwą spisu – składa się z dwóch części. Pierwsza dotyczy miejsca zamieszkania. Po podaniu swych danych personalnych (trzeba m.in. podać nr PESEL) spisujący się pytany jest m.in. o to, czy 31 marca 2021 r. mieszkał na terenie Polski, pod jakim adresem, jak długo tam już zamieszkuje, czy wspólnie z nim zamieszkują jeszcze inne osoby (jeśli tak, to trzeba analogicznie podać ich dane i wskazać, czy jest to ich stały bądź czasowy adres). Następnie trzeba wskazać, czyją własnością jest mieszkanie, w którym się zamieszkuje, jaką ma ono powierzchnię użytkową w metrach kwadratowych, ile liczy sobie pokoi, jakie jest główne źródło ogrzewania.

Po wypełnieniu „części mieszkaniowej” trzeba wypełnić formularz dla osób wskazanych jako domownicy. W tej części pytania dotyczyć będą m.in. kraju urodzenia, obywatelstwa, stanu cywilnego, bycia w związku, wykształcenia, narodowości, języka domowego, wyznania, niepełnosprawności, wykonywanego zawodu, miejsca pracy i charakteru zatrudnienia (pracujący na własny rachunek, zatrudniony w instytucji publicznej lub u prywatnego pracodawcy) czy schorzeń powodujących trudności w wykonywaniu codziennych czynności.

Osoby niepracujące zostaną zapytane m.in. o czas „aktywnego, nieprzerwanego poszukiwania pracy” i główną przyczynę ewentualnego braku poszukiwania zatrudnienia. Warto pamiętać, że na niektóre pytania (np. dotyczące wyznania, bycia w związku czy problemów zdrowotnych) można nie odpowiadać.